ABD merkezli Quaise Energy, yerkabuğundaki jeotermal ısıdan “tükenmez temiz enerji” elde etmek için Dünya yüzeyinin 20 km altına erişmek için yenilikçi bir sondaj makinesi geliştiriyor. Quaise Energy’nin kurucu ortağı Matt Houde’a göre yer altında erişmemizi bekleyen enerji, gezegen olarak yıllık enerji ihtiyacımızı bir milyar kat aşıyor. Bunun, füzyon gibi insanlığa bir nevi sınırsız enerji sağlayacağı belirtiliyor.
Jeotermal enerji, sınırsız olabilir
Sınırsız enerjiye ulaşmak için Dünya’nın kabuğunu “gyrotron” kullanarak delmek kulağa hem bilimkurgu hem de biraz ironik geliyor. Ancak Mitsubishi tarafından da desteklenen Quaise Energy tam olarak bunu yapmak istiyor. Firma, jeotermalin rüzgar ve güneş enerjisi çiftliklerinden elde edilen kesintili enerji için en ideal tamamlayıcı olduğunu belirtiyor.
Bir diğer büyük artı ise jeotermalin bugün dünyanın en büyük endüstrisi olan petrol ve gaz sektöründen faydalanmaya hazır olması. Houde’ye göre jeotermalin henüz gelişememesinin nedeni ısı, su ve geçirgenlik gibi gerekli olan üç faktöre bağlı kalıyor olması. Fervo Energy gibi şirketle bu faktörleri ortadan kaldırmak veya minimize etmek eden yöntemleri uyguluyor olsa da büyük ölçeğe ve kapasiteye ulaşmaları için halen vakit var. Dolayısıyla jeotermal enerji halen çok sınırlı coğrafyalarda erişilebilir durumda. Bu sınırlayıcı faktörler nedeniyle küresel jeotermal kapasite sadece 16 GW seviyesinde. Ancak Quaise, daha derin, daha sıcak ve daha hızlı sondaj yapma planının terawatt ölçeğinde jeotermal enerjinin kilidini açabileceğine inanıyor. Bu inancın merkezinde ise ironik bir şekilde nükleer füzyon araştırmalarında kullanılan bir teknoloji olan gyrotron yer alıyor.
Füzyon enerjisinde kullanılan bir cihaz gerekiyor
Gyrotron, tıpkı bir mikrodalga fırını gibi çalışan, ancak çok daha güçlü ve sofistike bir cihaz. Güçlü bir manyetik alan içinde hareket eden elektronlar sayesinde, milimetre dalgası adı verilen yüksek frekanslı mikrodalgalar üretiyor. Gyrotron’un çalışma prensibi biraz karmaşık olsa da, özetle elektronların bir vakum ortamında spiral bir yörüngede hareket etmesi ve bu sırada enerjiyi mikrodalga şeklinde yayması olarak açıklanabilir. Gyrotron, füzyon reaktörlerindeki plazmayı ısıtmak ve kontrol etmek için kullanılıyor. 
Quaise Energy ise gyrotron teknolojisi kayaları buharlaştırmak ve yer kabuğunu 20 km kadar delmek için kullanacak. Dünyanın en derin sondajı Sovyet Rusya döneminde yapılan Kola derin sondajı, sadece 12,2 km kadar derine ulaşabilmişti. Ruslar, bu derinliğe 20 yılda ulaşmış ancak ısının çok yükselmesi nedeniyle daha derine inememişlerdi. 20 km derinliğe inmek günümüzde bile imkansıza yakın ancak bu derinlikte üretilen buharın yaklaşık 500 derece olacağı ve bunun da modern kömür ve gazla çalışan enerji santrallerinin çalıştığı sıcaklıkla aynı olduğu belirtiliyor. Şirkete göre bu sıcaklıklar başa çıkmak ve daha derinlere inebilmek için gyrotron kullanılacak. Firma, ilk birkaç kilometre boyunca geleneksel sondaj yöntemlerini kullanacak. Sonrasında ise yüzeyde bulunan gyrotron, basit, oluklu metalik bir boru aracılığıyla derinlere mikrodalgaları iletmeye başlayacak ve kayaları buharlaştıracak.
Şirketin kurucusu Houde, bu hedeflerin çok zorlu olduğunu kabul etse de bu yıl teknolojisini kullanarak ilk saha testlerine geçmeyi hedefliyor. İlk etaplarda birkaç kilometre ardından ise 10-15 km bandına bile inmek anlamlı bir başarı olarak görülüyor. Şirketin modellemelerine göre gyrotron, uzun mesafelere enerji göndermede oldukça etkili. Ancak işe yaraması için 20 km uzunluğundaki borunun bükülmeden kalması ve düz olması gerekiyor. Eğer boru düz ve pürüzsüz olmazsa mikrodalgalar boru içinde şimşek şölenleri oluşturabilir. Tıpkı mikrodalga fırınlarına alüminyum folyo koymak gibi. Elbette buharlaşan kayaların dışarı atılması veya sondajın çökmesini engellemek gibi diğer bazı aşılması gereken sorunlar da var.
Kaynak: Donanimhaber – https://www.donanimhaber.com/sinirsiz-enerji-icin-dunya-nin-kabugu-gyrotron-ile-delinecek–177257
