Veteriner Hekim. Adli Bilimciler Derneği Adli Veteriner Hekimlik Komisyon Başkanı Prof. Dr. Gültekin Yıldız ve Adli Tıp Uzmanı. Adli Bilimciler Derneği Başkanı Prof. Dr. İ. Hamit Hancı, şahinlerin dron casuslara karşı kullanılması hakkında BSHA’ya konuştu.
Hava Kuvvetleri Şahin Kullanır
Hayvanların yeterli zekaya sahip olması ve içgüdüsel davranışları sayesinde insanlar tarafından yüzlerce yıldır faal olarak günlük yaşantımızda ve askeri faaliyetlerde görev yapmalarını sağlamıştır. Bu amaçla güvercinler, köpekler, kediler, atlar, şahinler, kartallar, yunuslar, sürüngenlerin kullanılmaları mümkün olmuştur. Araştırmacılar, odaları tarayabilecek ve çevresini izleyebilecek robot hamam böcekleri, robo-hayvanlar yarattılar. İngiltere ve ABD ordusu sivrisinek benzeri uçaklar ve “’Yusufçuk uçağı’ yarattımışlardır. Bir mekanı, hareket anında çevredeki görüntüleri kaydetmek amacıyla böcek kamera sistemlerini günümüzde kullanılan ekipmanlardan olmaktadır. Ordu, Deniz Kuvvetleri, Hava Kuvvetleri, Deniz Piyadeleri ve Sahil Güvenlik, askeri çalışan hayvanları kullanır. Ordu katır, keçi, köpek kullanır, Hava Kuvvetleri şahin de kullanır. 1916’da kurulan Veterinerlik Birlikleri, ABD Ordusu Tıbbi Dairesi’ne bağlı altı birlikten biriydi. Veteriner Kolordusu’nun amacı, gıda güvenliği, hayvanların savunma mücadelesini geliştirmek, biyomedikal mücadele yaparak savaşçıyı korumaktır.
Casus Uydu Yarışı
Aslında, iki ayrı türe hizmet etmelerine rağmen, hekimler ve veteriner hekimler genellikle aynı eğitim yapısından geçerler ve “Tek Sağlık” hizmetinde yer alırlar. Washington’daki Uluslararası Casusluk Müzesi’nde tarihçi olan Andrew Hammond, son iki yüzyıldaki havadan gözetleme teknolojisini, hidrojen dolu balon casusluğunu kaleme almıştı. 1890’ların başında Fransızlar, savaş alanı keşifleri için ilk kez hidrojen dolu balonları kullanmayı denediler. Açık bir günde bu balondan 50 mil kadar mesafe gözetlenebildi. Thaddeus Lowe, en büyük keşif zeplini Amerika iç savaşında Orduya sunmuştu. İngiliz meteorolog Douglas Archibald 1880’lerde rüzgar hızını incelemek için büyük kumaş uçurtmalarla deneyler yaptı, kablo aracılığı ile kamera çekimleri yaptı. Eddy modifiye ederek 1898 İspanya-Amerika Savaşında ilk askeri hava gözetleme fotoğraflarını çekti. Casuslukla kameralı güvercinler kullanıldı, net çekimler olmayınca çok başarılı bulunmadı. Sonraki yıllarda keşif uçakları kullanıldı. Soğuk Savaş, Amerikan ordusunu Sovyetler Birliği’ni havadan izlemeye zorladı. Normal uçuş yüksekliğinin iki katı olan 70 bin feet’te uçabilen ve 2 metreye kadar detay çeken U2 askeri uçağı geliştirildi. 1962’de bu uçak ve kameraları Küba’daki Sovyet nükleer silahlarının fotoğraflarını çekti ve Küba füze krizini ateşledi. Sonra bu yarış uzaya taşındı. İlk casus uyduları elde etme yarışı, aya kimin ilk ulaşacağı çalışmalarına yöneldi. Günümüzde ticari hale gelen, sivil ve askeri olmayan pek çok görevi yerine getiren uydular, ağırlıklı olarak iletişim programları ve özelde casusluk faaliyetlerini ortaya koymaktadır.
Casus Drone
1960’ların başından itibaren keşif uyduları, düşman radar sinyalleri ve füzelerden ve uzay gemilerinden gelen sinyaller gibi istihbarat sinyallerini toplamaya başladı. Soğuk Savaş sırasında, ilk jet motorlu dronlar, ABD’nin gizli bir keşif programının parçası olarak Vietnam Savaşı’nda konuşlandırıldı. 1982’de Uluslararası Silahlı Kuvvetlere göre Washington, Vietnam Savaşı sırasında 3.435’ten fazla insansız hava aracı görevi gerçekleştirdi. cGünümüzde ise bu casusluk faaliyetinde her yere ulaşabilen, “drone” adı verilen küçük, üretimi kolay, düşük maliyetli uçaklar yerleşti. “Casus drone” geleneksel modern askeri casusluk araçlarına kıyasla üretimi daha kolay ve düşük maliyetlidir. Uydulardan, her türlü askeri radardan kaçar, Soğuk Savaş döneminde ülkelerin geniş bölgelerini gözetleyebilmektedir. Günümüzde sivil amaçlı Dron kullanımı arttı. Drone teknolojileri hızla afet yardımı ve sınır gözetleme amacıyla kullanılmaya başlandı. Şirketler boru hattı denetimleri, ürün değerlendirmeleri ve güvenlik gibi ticari uygulamalarda Dron kullanmaya başladı. Dünyanın dört bir yanındaki şirketler, taksi hizmetleri, fotoğrafçılık ve iç mekan uygulamaları için dronlara yatırım yaptı. 2019’da 13 milyon perakende ürün sevkiyatı drone’larla yapılırken bu sayı 122 milyon sevkiyat veya teslimatı geçti.
Hayvanlar ve Dronlar
Genç yazılım geliştirici Bay Schmidt Dronunu uçururken bir şahinin pençeleri ile drona saldırarak onu çevirdiğini ve yaralanmadan kaçtığını gördü. Bu drone, plastik iniş takımlarındaki hafif bükülme dışında hasar görmeden yere düştü. Bu ilk olay değildi ve balıkkartalı, saksağan, martı ve kazların da uçuş halindeki insansız hava araçlarını takip edip onlara saldırdığı görülüyordu. Dronlara karşı kangurunun zıplayıp yumrukladığı, çitanın kovalayıp sıçradığı, hırçın bir koçun çok alçaktan uçan bu insansız hava aracına kafa attığı, Hollanda’da hayvanat bahçesinde bir şempanzenin vızıldayan bu cihazı bir dal ile gökten indirdiği görülmüştü. Vızıldayan dronların hayvan kalp atışlarını artırdığı görüldü. Dronlar küçüldükçe satışı patlamaktadır. ABD de bir Noel’de 1 milyon dron satılabilmektedir. Yanlış kullananların tembel fokları ve yavrularını okyanusa sürüklediğini ve korkan su samurlarını dalışa sürüklediğini, miili parklarda büyük boynuzlu koyunları rahatsız ettiğinden bazı yerlerde insansız hava araçlarının kullanımını yasaklamıştı.
Dronlar gidemediğimiz yerlere gidecek şekilde tasarlandılar. Yaban hayatı biyologları giderek daha yaygın olarak hayvanları incelemek için dronlara yöneldi. Dronlar, bir helikopterden, cipten veya tekneden daha güvenli, daha çevik, daha ucuz ve çoğunlukla daha az rahatsız edici olabiliyor. Patagonya’da bilim insanları, balinaların sağlıklarını izlemek için dron ile onların mukuslarını topluyor. Kenya Yaban Hayatı Servisi, gözetleme dronları ile fillerin ve gergedanların kaçak avlanmasını azaltabilmektedir. (BSHA – Bilim ve Sağlık Haber Ajansı)
KAYNAKLAR
Fidel Sbeity, 2024. Taşıyıcı güvercinlerden dronlara kadar casus uçurmanın tarihi. 4 Ocak 2024. Independent Türkçe.
Gültekin YILDIZ. 2023. Casus Hayvanlar. P655-676. Editörler: Gültekin YILDIZ & . Hamit HANCI. Adli Veteriner Hekimlik. Seçkin Yayıncılık San. ve Tic. A. ISBN 978-975-02-8882-1. Birinci Baskı: Kasım 2023. S1-720.
Prof. Dr. Gültekin YILDIZ, Prof. Dr. İ. Hamit HANCI. CASUS HAYVANLAR. Adli Tıp – Adli Bilimler Sempozyumu (Adli Bilimler ve Afet Yarışması) Ufuk Üniversitesi Tıp Fakültesi Prof.Dr.Rıdvan Ege Konferans Salonu Ankara 16 Şubat 2019 POSTER
Basın Bildirisi. 2019. Casus Hayvanlar. Prof. Dr. Gültekin YILDIZ, Prof. Dr. İ. Hamit HANCI. Adli Bilimler Dergisi / Turkish Journal of Forensic Sciences, 17 (2): 49 – 49; 2018
https://bookstore.gpo.gov/products/military-veterinary-services
Ferris Jabr. 2015. Animals Spy a New Enemy: Drones. ttps://www.nytimes.com/2015/10/20/science/animals-spy-a-new-enemy-drones.html
Kaynak: Bilim ve Sağlık Haber Ajansı – https://www.bsha.com.tr/sahinler-dron-casuslara-karsi/
