Üç kişinin bir daire içinde toplandığını ve biri konuştuğunda sadece diğerinin duyduğunu hayal edin. ETH Zürih ve Lozan Federal Teknoloji Enstitüsü’nden (EPFL) bilim insanları, ses dalgalarını yalnızca tek bir yönde iletebilen bir cihaz geliştirdi. Bu yenilik, gelecekteki iletişim teknolojilerine önemli katkılar sunabilecek potansiyele sahip.
Tek yönde iletilebilen ses dalgaları
Geliştirilen cihaz, üç eşit aralıklı bağlantı noktası olan disk şeklinde bir boşluktan oluşuyor. Her bir bağlantı noktası, ses dalgalarını hem gönderebiliyor hem de alabiliyor. Ancak cihaz aktif olmadığında, bağlantı noktaları ses dalgalarını eşit düzeyde duyabiliyor. Yani, bir noktadan gönderilen ses diğer iki noktada aynı seviyede algılanabiliyor ve geri yansıma (eko) yaparak kaynağa dönüyor.
Ancak sistem çalıştırıldığında işler değişiyor. Cihaz, belirli hız ve yoğunlukta dönen hava sayesinde ses dalgalarının sadece bir yöne gitmesini sağlıyor. Örneğin, birinci noktadan gelen ses yalnızca ikinci nokta tarafından duyulurken, üçüncü nokta bu ses dalgasını duyamıyor. Bu sayede, ses dalgaları sadece belirli bir yönde hareket edebiliyor ve enerjilerini kaybetmeden hedeflerine ulaşıyorlar. 
Cihazın başarısının arkasındaki en büyük etken, ses dalgalarının titreşimlerle uyumlu bir şekilde senkronize edilmesi. Bu senkronizasyon sayesinde dalgalar yönlendirilirken aynı zamanda güç kazanıyor ve zayıflamadan ilerleyebiliyorlar. Bilim insanları, bu etkiyi “ses için bir dönel kavşak” olarak tanımlıyorlar. Daire şeklindeki boşluktaki hava akışı, dalgaların enerjisini artırarak hedef noktaya daha güçlü bir şekilde ulaşmalarını sağlıyor. Bu buluş, ses dalgalarının sadece tek yönlü iletilmesiyle sınırlı kalmayabilir. Araştırmacılar, aynı yöntemin elektromanyetik dalgalar gibi diğer dalga türlerini de yönlendirmek için kullanılabileceğini düşünüyorlar. Bu, daha verimli radar ve iletişim sistemleri tasarımı için çok farklı kapılar açabilir.
Bazı durumlarda, ses dalgalarının sadece tek yönde iletilmesi önemli olabilir. Örneğin, gürültü engelleme sistemlerinde bu teknolojinin kullanılması, istenmeyen seslerin önlenmesi açısından büyük avantaj sağlayabilir. 2014 yılında Teksas Üniversitesi’nden araştırmacılar, hava akışıyla çalışan bir rezonans halkası kullanarak benzer bir cihaz geliştirmişti. Ancak bu cihazda ses dalgaları hedefe doğru giderken zayıflıyordu. ETH Zürih ekibi ise bu enerji kaybını ortadan kaldırarak, dalgaların hem yönlendirilmesini hem de güç kazanmasını sağladı.
Kaynak: Donanimhaber – https://www.donanimhaber.com/sadece-tek-yonde-hareket-eden-ses-dalgalari-uretildi–183041
