Plüton’un en büyük uydusu Charon, 1978 yılında keşfedildiğinden bu yana bilim dünyasının dikkatini çekmeye devam ediyor. Son olarak NASA’nın James Webb Uzay Teleskobu (JWST), 2022 ve 2023 yıllarında Charon’un kuzey yarımküresine yönelik gerçekleştirdiği dört farklı gözlemde, uydunun yüzeyinde karbondioksit ve hidrojen peroksit izlerini tespit etti.
Plüton’un en büyük uydusu Charon, en basit tabirle aşırı soğuk yüzeyi ve yaşam barındırma olasılığının yok denecek kadar az olmasıyla biliniyor. Günümüzde ise James Webb Uzay Teleskobu’nun genişletilmiş dalga boyu aralığı sayesinde, Charon’un yüzeyinden yansıyan ışık hiç olmadığı kadar detaylı bir şekilde analiz edilebiliyor.
Araştırmacılar uzun zamandır Charon’un yüzeyinde karbondioksit olduğundan şüpheleniyorlardı. Zira bu gaz Güneş Sistemi’nin birçok bölgesinde yaygın olarak bulunuyor. Ancak en önemli soru bu gazın yüzeyde nasıl dağıldığı ve nerede yoğunlaştığı oldu. Yapılan analizler ise, karbondioksitin muhtemelen uzay kayalarının çarpması sonucu yüzeye püskürdüğünü ve Charon’un üst katmanlarında biriktiğini gösteriyor. Öte yandan hidrojen peroksit izleri, Charon’un yüzeyindeki su moleküllerinin güneş rüzgârları ve UV ışınları gibi radyasyon kaynaklarıyla etkileşime girmesi sonucu oluşmuş olabilir. Bu bulgu, uydunun evrimsel süreci ve radyasyon seviyeleri hakkında değerli ipuçları sunuyor. Southwest Research Institute’dan araştırma başkanı Dr. Silvia Protopapa, “Tercih ettiğimiz yorum, karbondioksitin iç katmanlardan kaynaklandığı ve krater çarpışmaları yoluyla yüzeye çıktığı yönünde. Karbondioksitin, Plüton sisteminin oluştuğu protoplaneter diskte bulunduğu biliniyor.” şeklinde konuştu.
Charon üzerinde yapılan bu gözlemler, sadece bu uydunun kimyasal yapısı ve evrimsel süreci hakkında bilgi vermekle kalmıyor, aynı zamanda Kuiper Kuşağı’ndaki diğer buzlu cisimlerin oluşum süreçlerine dair bilgiler sunuyor. Dolayısıyla Güneş Sistemi’nin dış bölgelerindeki buz kütlelerinin kökeni ve evrimi hakkında ipuçları sağlayabilir.
Kaynak: Donanimhaber – https://www.donanimhaber.com/pluton-un-uydusu-charon-da-karbondioksit-izleri-tespit-edildi–184077
