Neredeyse tüm dünya genelinde Ay’a yönelik artan bir ilgi bulunuyor. Ülkeler ve çeşitli özel şirketler, Ay özelinde yeni projeler geliştirirken buradaki asıl amacın Ay’da insanlığın kalıcı olarak bulunması olduğu belirtiliyor. Ancak bunun önünde aşılması gereken önemli engeller bulunuyor. Araştırmacılar bu engelleri aşmak veya bu engelleri anlamak için çeşitli çalışmalar yürütüyor. Bunlardan birisi de Ay’ın sismik faaliyetlerine odaklanıyor. Ay’daki depremler hakkında çok az şey bilsek de araştırmacılar, Dünya’nın uydusunda kurulacak bir fiber ağ ile daha fazla verinin elde edilebileceğini öneriyor.
Ay’a fiber ağ kurulabilir
Ay’ın sismik aktiviteleri hakkındaki mevcut çoğu bilgimiz onlarca yıl öne Apollo astronotları tarafından Ay’ın yüzeyine yerleştirilen sismometrelerden geliyor. Bu verilerin güncel analizleri Ay’da sık sık orta veya şiddetli depremlerin meydana geldiğine işaret ediyor. Uydunun düşük yer çekimi nedeniyle depremlerin saniyeler veya dakikalar değil, saatlerce sürebileceği belirtiliyor. Hatta hafif sarsıntılarda bile ciddi toprak kaymalarının yaşanabileceği aktarılıyor.
Henüz Ay’da yaşanan depremlerin nedeni tam olarak bilinmiyor ancak bir teoriye göre Ay’ın soğuyan çekirdeğinin giderek küçülüyor olması bir etken olabilir. Bilim insanlarına göre fiber ağ ile hem çekirdeğin özellikleri hem de sismik aktivite hakkında net bir resim elde etmek mümkün. Araştırmacılar fiber ağ için dağıtılmış akustik algılama (DAS) sürecini kullanmayı öneriyor. DAS, fiberlerin kırılma indisindeki küçük dalgalanmalardan kaynaklanan Rayleigh saçılımını kullanarak onlarca kilometrelik kablo boyunca gerçek zamanlı ölçüm yapılmasını sağlayabilir. Araştırmacılara göre DAS ağı maliyetleri azaltabilir ancak bunların kurulumu için önemli zorlukların olduğu da bir gerçek. Araştırmacılar otonom gezginler kullanarak veya Artemis astronotlarıyla bu görevin tamamlanabileceğini öne sürüyor.
Kaynak: Donanimhaber – https://www.donanimhaber.com/bilim-insanlarina-gore-ay-da-fiber-ag-kurmak-gerekiyor–175015
