120 sene önce Yunanistan kıyılarındaki antik bir gemi enkazından çıkarılan ve dünyanın en eski bilgisayarı olarak nitelenen 2.000 yıllık bir mekanik düzenekolan Antikythera (Antikitera) mekanizması, arkeoloji alanındaki en gizemli keşiflerden biri olma niteliğini taşıyor.
Geçen hafta yayınlanan yeni bir çalışma, 1901 yılında Yunanistan’ın Antikythera adası yakınlarında keşfedilen, elle çalıştırılan karmaşık bir mekanik bilgisayar olan antik Antikythera mekanizması hakkında yeni ayrıntıları ortaya koyuyor.
Batık bir gemi enkazında dalgıçlar tarafından bulunan cihazın M.Ö. 2. yüzyıla ait olduğu tespit edilmişti. Parçalanmış ve yüksek derecede deforme olmuş olmasına rağmen cihazın, karmaşık dişlilere sahip, gezegenlerin astronomik konumlarını hesaplayan, güneş ve ay tutulmalarını tahmin eden bir hesaplama mekanizması olduğu tahmin ediliyor.
Glasgow Üniversitesi’ndeki bilim adamlarının son araştırmaları, mekanizmanın “takvim halkası” olarak adlandırılan halkasına yeni bakış açıları kazandırıyor. İstatistiksel analiz tekniklerinden yararlanan araştırmacılar, halkanın büyük olasılıkla 354 delik içerdiğini, ve bu rakamın Mısır takvimi veya diğer 360 günlük takvimlerden ziyade ay takvimine uygun olduğunu belirledi. Araştırmacılar, eksik verilere dayalı belirsizliği ölçen Woan uygulamalı Bayesian analizi kullanarak, var olan deliklerin konumlarına ve halkanın kalan altı parçasının yerleşimine bağlı olarak halkanın muhtemelen 354 veya 355 deliğe sahip olduğunu hesapladı.
Yerçekimsel dalgaların tespitinde kullanılan teknikler kullanıldı
Glasgow Üniversitesi’ Yerçekimi Araştırma Enstitüsü’nde araştırma görevlisi ve makalenin yazarlarından Dr. Joseph Bayley, halkayı daha fazla analiz etmek için yerçekimsel dalgaların tespitinde kullanılan teknikleri uyguladı. Astronomik olayların neden olduğu uzay-zaman dalgalanmalarını ölçen LIGO dedektörlerinin yöntemlerini uyarlayarak, Markov Zinciri Monte Carlo ve iç içe örnekleme yöntemlerini kullanarak takvim halkasını inceledi. Sonuçlar, cihazın yapımında kullanılan antik Yunan zanaatinin olağanüstü hassasiyetini göstererek, her bir delik arasında sadece 0.028 mm’lik bir radyal değişkenliğe sahip, 77.1 mm yarıçapında 354 delikli bir halkanın yüksek olasılıkla var olduğunu doğruladı.
Bayley, “Deliklerin konumlandırılmasının hassasiyeti, son derece hassas ölçüm teknikleri ve bunları delmek için inanılmaz derecede sabit bir el gerektiriyordu” dedi. Bu hassasiyet, Antikythera mekanizmasının ay takvimini takip etmek için kullanıldığı fikrini güçlendiriyor.
Kaynak: Donanimhaber – https://www.donanimhaber.com/bilim-insanlari-2000-yillik-bilgisayarin-gizemini-cozmus-olabilir–179155
