İngiltere’nin istihbarat teşkilatı GCHQ, İkinci Dünya Savaşı’nda çok önemli bir rol oynayan şifre kırıcı bilgisayarın daha önce hiç görülmemiş görüntülerini yayınladı. Görüntülerin yayınlanma sebebiyse, makinenin harikalar yarattığı Bletchley Park’a varışının 80. yıldönümü olması.
Colossus bilgisayarı dünyanın ilk programlanabilir, elektronik, dijital bilgisayarıydı. Bilgisayar, İkinci Dünya Savaşı sırasında İngilizler tarafından Adolf Hitler, önde gelen Nazilerden oluşan çevresi ve üst düzey Alman generalleri arasındaki mesajları deşifre etmek için tasarlandı.
Bilgisayarın tek görevi Lorenz şifresiyle kodlanmış Alman radyo mesajlarını deşifre etmekti. Colossus, yaklaşık 2.500 valf kullanarak örüntüleri tanıyacak ve şifre makinesinin 12 çarkının ayarlarını yapan istatistiksel analizler gerçekleştirerek şifreli mesajı okuyabilecekti. Elbette bilgisayar bunu başardı; savaşın sonunda, bilgisayarlarda çalışan 550 kişi tarafından 63 milyon karakterlik Almanca mesajların şifresi çözülmüştü.
Bilgisayarın en önemli başarılarından biri, Hitler’in, Haziran 1944’teki D-Day çıkarmasının Normandiya sahilleri yerine Calais’de olacağı yönündeki müttefiklerin oyununa geldiğini teyit etmesiydi. Tarihçiler, bilgisayarların savaşı kısalttığını ve birçok hayat kurtardığını düşünüyor.
Colossus, İngiliz Genel Posta Ofisi mühendisi Tommy Flowers liderliğindeki bir mühendis ekibi tarafından geliştirildi. Alan Turing‘in çalışmaları, bilgisayar mühendisliği efsanesi Colossus projesinde doğrudan çalışmamış olsa da, tasarımının bazı bölümlerine ilham kaynağı oldu.
Devasa cihaz, İkinci Dünya Savaşı sırasında Müttefiklerin şifre kırma faaliyetlerinin merkezi haline gelen Milton Keynes’teki sakin bir kır evi olan Bletchley Park’ta bulunuyordu.
Bu büyük tarihi önemine rağmen Colossus onlarca yıl boyunca son derece gizli bir devlet sırrı olarak kaldı. Varlığı 1975 yılında ortaya çıktı, ancak 2000’li yılların başına kadar proje hakkında önemli bilgiler kamuoyuna açıklanmadı.
Ne yazık ki orijinal makine artık yok. Savaşın sona ermesinin ardından Soğuk Savaş paranoyası hızla etkisini gösterdiğinden, Bletchley Park’taki 10 Colossus makinesinden 8’i, teknolojinin Sovyetler Birliği’nin eline geçmemesi için hızla söküldü. İngiliz İstihbaratı tarafından saklanan kalan 2 tanesi ise daha sonra 1960’larda imha edildi.
Bununla birlikte, Bletchley Park’taki Ulusal Bilgisayar Müzesi’nde görebileceğiniz tamamen çalışan bir Colossus bilgisayar rekonstrüksiyonu bulunmakta.
Kaynak: Chip – https://www.chip.com.tr/haber/ingiltere-2-dunya-savasini-kazandiran-bilgisayar-colossus_161336.html
